ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
Το τραύμα ή ο τραυματισμός στην ψυχαναλυτική σκέψη.
Ο όρος τραύμα, προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη τρώμα ή τιτρώσκω που σημαίνει διατρυπώ. Αυτό μας παραπέμπει στο ότι το τραύμα έχει σωματική διάσταση, η οποία χρησιμοποιείται και στην ιατρική. Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, βλέποντας τους επιζώντες του ολοκαυτώματος που επιβίωσαν της ναζιστικής Γερμανίας και αργότερα, μετά την καταστροφή των αμερικανικών δυνάμεων στο Βιετνάμ, τους επιζήσαντες στρατιώτες όπου φέρουν το μετατραυματικό σύνδρομο, θα εισαχθεί ο όρος τραύμα στην ψυχολογία. Η έννοια του ψυχικού τραύματος απασχόλησε και τον Freud. Σε όλο του το έργο βλέπουμε αναφορές, μεταβολές και μία συνεχώς εμπλουτιζόμενη θεωρία. Ο Freud, θα το δει μέσα από την υστερία και την ψυχαναγκαστική νεύρωση σε συνδυασμό με την σεξουαλική φύση. Ο Ferenczi, θα υποστηρίξει πως είναι αναγκαίο και χρειάζεται να δοθεί έμφαση, στον εξωγενή παράγοντα στην παθογένεση των νευρώσεων δηλαδή στο πραγματικό τραύμα. Ο Winnicott, θα δει το τραύμα μέσα από την αδυναμία της μητέρας να είναι μία καλή μητέρα στην φροντίδα του παιδιού και κατ’ επέκταση στο περιβάλλον του παιδιού ως προς την φροντίδα του. Στο ψυχαναλυτικό λεξικό του ο Pontalis βλέπει ως τραύμα: «συμβάν της ζωής ενός ατόμου, το οποίο ορίζεται από την έντασή του, από την αδυναμία του ατόμου να το αντιμετωπίσει κατά τρόπο κατάλληλο, και από τον συγκλονισμό και τις παθογόνες επιπτώσεις διαρκείας που επιφέρει στην ψυχική του οργάνωση… Το τραύμα και ο τραυματισμός (trauma, traumatisme) είναι όροι που χρησιμοποιούντο από παλιά στην ιατρική και την χειρουργική… Η ψυχανάλυση οικειοποιήθηκε τους όρους αυτούς (στον Freud απαντά μόνο ο όρος trauma) μεταφέροντας σε ψυχικό επίπεδο τις τρεις σηματοδοτήσεις που εμπεριέχουν: βίαιος κλονισμός (choc), ρήξη (λύση συνεχείας) και συνέπειες πάνω στο σύνολο της οργάνωσης». Εδώ, γίνεται η αναφορά ότι στο άτομο που θα υποστεί ένα τραύμα ύστερα από ένα οδυνηρό βίωμα, ο ψυχισμός του δεν θα είναι σε θέση να υπερβεί και να αποτρέψει την εγκαθίδρυση του παθολογικού στοιχείου στην ψυχική ζωή του. Η Ποταμιάνου στο βιβλίο της το τραυματικό, μας αναφέρει: «όσοι ασθενείς, τόσες ιστορίες, τόσες οδύνες» και αναφέρεται στους ασθενείς οι οποίοι φέρνουν ιστορίες στις οποίες διαφέρουν πολύ οι μεταξύ τους εμπειρίες, οι απελπισίες τους οι οποίες συνδέονται με σωματικούς ή ψυχικούς πόνους και γι αυτό και δεν είναι σε θέση να αντλήσουν ευχαρίστηση ή να βρουν ικανοποίηση.
«Εδίζη σάμη εμέ αυτόν»
Ηράκλειτος απ’ του πεθαμένου το μάτι μην περιμένεις δάκρυ.
Τρεις είναι οι βασικοί λόγοι δημιουργίας ενός τέτοιου Forum:
1) Η παντελής απουσία από την περιοχή της Αλεξανδρουπόλεως ενός Κέντρου, που να συνδυάζει διάγνωση, θεραπεία, αποκατάσταση και έρευνα στον ευαίσθητο χώρο της κακοποίησης και βαριάς παραμέλησης παιδιών και ενηλίκων αλλά και της αναπτυξιακής δυσλειτουργίας στην παιδική και εφηβική ηλικία παρέχοντας ταυτόχρονα ουσιαστική στήριξη στα ίδια τα παιδιά, τους ενήλικες και σε οικογένειες. Μέσω Ευρωπαϊκών προγραμμάτων, θα γίνει ο Faros ένας πόλος έλξης σε τοπικό, Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο όπου θα συναντιούνται νέοι και θα ανταλλάσσουν ιδέες και γνώσεις και θα στηρίζονται ψυχολογικά μέσα στις αγροτουριστικές δραστηριότητες. Επίσης θα είναι κέντρο και για τους ειδικούς επιστήμονες μέσα από τον χώρο της παιδείας, της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Εκεί ο Faros θα τους στηρίζει μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων ή σεμιναρίων.
2) Η διακρατική συνεργασία στον Βαλκανικό, Ευρωπαϊκό αλλά και στο διεθνή χώρο επί των προαναφερομένων τομέων, ώστε η Αλεξανδρούπολη να καταστεί ένα κέντρο πρότυπο στους τομείς της διάγνωσης, θεραπείας, αποκατάστασης και έρευνας της κακοποίησης/παραμέλησης και της παιδικής αναπτυξιακής λειτουργίας, τα δε αποτελέσματα του όλου επιστημονικού έργου να γίνουν γνωστά εντός και εκτός Ελλάδος.
3) Η έλλειψη οργανωμένης παρέμβασης στην τοπική κοινωνία μέσω ποικίλων ενεργειών ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού συντηρούν το πρόβλημα, που επιβάλλεται από τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Παιδιού να επιλυθεί.